Energietransitie onmogelijk zonder digitalisering

Opinie door Martin Zuurbier, Head of Equans Digital NL

Het stroomnet zit vol, verduurzaming is urgenter dan ooit en de roep om elektrificatie klinkt overal. Maar wie denkt het energievraagstuk te tackelen met een batterij en een laadpaal, komt bedrogen uit. Zulke losse ingrepen bestrijden symptomen, maar lossen het probleem niet op. Wat is er wél nodig? Samenhang: inzicht in het hele energiesysteem, gestuurd door data. En digitalisering is daarvoor de basis. 

Van losse systemen naar samenhang

Vroeger konden bedrijven vooruit met losse systemen die ieder hun eigen taak uitvoerden en beperkt met elkaar verbonden waren. Bovendien was energie goedkoop en ruim voorhanden, waardoor er ook geen noodzaak was om systemen efficiënter in te richten of data te benutten.

Die tijd is voorbij. Vandaag is alles met elkaar verweven: van productie-installaties tot laadinfra en van HVAC-systemen tot energieopslag. Die systemen moeten continu beschikbaar zijn in een omgeving waar duurzame bronnen wisselvallig leveren, het elektriciteitsnet steeds vaker vol zit en energieprijzen per uur veranderen.

De onderlinge afhankelijkheid tussen systemen én hun relatie met het energienetwerk is daardoor veel groter geworden. Dat vraagt om regie: systemen die data delen, samenwerken en realtime sturen. Digitalisering is de enige manier om dat geheel te overzien.

Waarom digitalisering doorslaggevend is  

Zonder digitalisering ontbreekt het zicht op de werkelijke energiebehoefte. Bedrijven komen vaak bij ons met de vraag om ‘even een batterij te plaatsen’. Maar zodra je het totale energievraagstuk doorrekent en de data erbij betrekt, blijkt die batterij vaak veel te groot of zelfs helemaal niet nodig.

Digitalisering legt bloot waar de echte knelpunten en kansen zitten. Het voorkomt dat miljoenen worden geïnvesteerd in assets die de problemen niet oplossen, of erger nog: nieuwe problemen veroorzaken. Alleen met betrouwbare data en realtime inzicht kun je bepalen welke maatregelen wél werken en hoe je energie slim stuurt. Zo wordt verduurzaming haalbaar én rendabel.

Wanneer iedereen optimaliseert, maar niemand regisseert

Wat we in de praktijk vaak zien, is dat afdelingen hun eigen energiebehoefte optimaliseren zonder naar het geheel te kijken. De logistieke afdeling wil vooral zeker weten dat er genoeg vermogen beschikbaar is om elektrische vrachtwagens op te laden. En de productieafdeling moet om acht uur ’s ochtends de ovens op temperatuur hebben, zodat de koekjes op tijd de deur uit kunnen.

Zonder afstemming kan het gebeuren dat beide pieken tegelijk vallen, waardoor er óf onvoldoende vermogen is óf tegen extreem hoge prijzen stroom moet worden ingekocht. Terwijl er een veel slimmere oplossing voorhanden is: laad de vrachtwagens ’s nachts tijdens daluren en benut de vrijgekomen capaciteit in de ochtend voor de ovens. Zo los je het totale energievraagstuk op, zonder overbodige investeringen. Voor dit soort oplossingen moet je dus inzicht hebben in data én iemand die over de afdelingen heen de opgave regisseert.

De rol van de boardroom

Digitalisering en energiemanagement zijn te belangrijk om te laten versnipperen over afdelingen. Het zijn een strategische thema’s die thuishoren in de boardroom; op de agenda van de CEO. Bestuurders moeten naar de totale puzzel kijken: hoe verhouden installaties zich tot elkaar, waar zitten de pieken en hoe stem je vraag en aanbod slim af? Alleen door afdelingen te overstijgen, vind je duurzame oplossingen die écht werken.

Digitalisering voor hoger rendement

Daarmee is de kern duidelijk: digitalisering is geen sluitpost, maar het fundament van de energietransitie. Zonder inzicht investeer je in te grote batterijen, te dure assets of te weinig flexibiliteit. Met digitalisering bouw je aan een toekomstbestendig energiesysteem dat wendbaar, betaalbaar en duurzaam is.

Daarbij gaat het niet om een snelle fix of een hip dashboard. Het begint met een inventarisatie van het hele installatielandschap: welke assets zijn er, welke data leveren ze en hoe maak je die betrouwbaar beschikbaar? Pas daarna volgen slimme algoritmes, AI-toepassingen en predictive maintenance.

Conclusie: energietransitie heeft visie op digitalisering nodig.

De energietransitie vraagt visie, regie en samenhang. Bedrijven die digitalisering klein houden, als sluitpost of puntoplossing, lopen vast in kosten en complexiteit. Wie digitalisering daarentegen ziet als ruggengraat, bouwt aan wendbaarheid, kostenbesparing en duurzame groei. Alleen met een toekomstvaste datastrategie kun je de energietransitie laten slagen. Dus kijk verder dan de batterij en maak digitalisering groot genoeg om je bedrijf toekomstbestendig te maken.