Van baksteen naar brein: vastgoed als motor van de energietransitie

Netcongestie knelt, CSRD en NIS2 zetten druk op rapportage en beheersing, en energieprijzen blijven grillig. Bedrijven zoeken naar manieren om hun energietransitie efficiënt en effectief te realiseren. Het antwoord ligt dichterbij dan vaak gedacht: in het gebouw zelf. In de Change Inc.-webinar ‘Van baksteen naar brein’ benadrukten Richard de Ruijter (Marktmanager Smart Buildings, Equans) en Maurits Hilwig (Business Developer Innovation & Proptech, Rabobank) dat vastgoed niet alleen een stapel stenen is, maar kan uitgroeien tot het brein van de energietransitie.

Bekijk hieronder de volledige webinar of lees verder voor de belangrijkste inzichten.

Data die al in het gebouw zit

Vrijwel elk pand genereert dagelijks enorme hoeveelheden data: van energiemeters tot gebouwbeheersystemen. Toch wordt die informatie vaak onvoldoende benut. “Op het moment dat sturingsdata beschikbaar is, dan ís er data beschikbaar. En doen we daar genoeg mee? Nee, absoluut niet,” stelde De Ruijter. Juist in die onbenutte componentdata liggen kansen: onderhoud kan slimmer, energieverbruik voorspelbaarder en compliance sneller.

Hilwig sloot zich daarbij aan: “Data is het ultieme hulpmiddel en stuurmechanisme. Niet alleen voor kostenbesparing, maar ook voor je klimaatfootprint, onderhoud en beveiliging. Alles valt of staat bij hoe je je data op orde hebt.”

Hippe dashboards zijn niet de oplossing

Veel organisaties denken bij smart buildings aan hippe dashboards. Maar volgens De Ruijter ligt de echte waarde dieper. “Wil je inzichten creëren of wil je het gebouw verbeteren? Een dashboard alleen doet niets. Het gaat erom dat je die inzichten direct gebruikt om het gebouw slimmer te maken.”

De oplossing is één onafhankelijke datalaag waarin systemen met elkaar communiceren. Zonder standaardisatie ontstaat versnippering of zelfs een afhankelijkheid van leveranciers. “Begin daarom met het fundament. Pas dan ontstaan echte strategische inzichten,” aldus De Ruijter.

Van terugkijken naar vooruitzien

Datagedreven vastgoed verschuift de focus van terugkijken naar vooruitzien. Met voorspellende analyses worden onderhoud, energiebeheer en rapportage niet langer reactief, maar proactief aangestuurd. “Laat data bepalen wat onderhoud gaat doen. Niet zomaar elke vier jaar vervangen, maar alleen waar het écht nodig is,” zei De Ruijter.

Voor banken en financiers is die voorspellende kracht ontzettend belangrijk. Hilwig: “Als je nu financiert voor tien jaar, wil je al weten of een gebouw over tien jaar nog waardevast is. Data maakt dat voorspelbaar en voorkomt onaangename verrassingen.”

Geen wonder dat tijdens de webinarpoll 52% van de deelnemers datastrategie als boardroom-thema bestempelde. Het raakt immers direct aan assetwaarde, financierbaarheid en compliance.

Utrecht als praktijkvoorbeeld

De Rabobank-campus in Utrecht laat zien hoe zo’n reis eruit kan zien. In samenwerking met Equans werd een onafhankelijke datalaag gebouwd die uiteenlopende systemen verbindt. “Rabobank koos niet voor een standaardoplossing, maar voor een volwassen gesprekspartner. Eerst een fundament neerleggen, daarna de toepassingen. Dáár begint de reis,” lichtte De Ruijter toe.

Die reis verloopt niet zonder hobbels. Proptech-oplossingen zijn er genoeg, maar vaak nog onvolwassen. “Je loopt een paar keer tegen de lamp. Daarom is het zo belangrijk om dit samen met een ervaren integrator te doen, die valkuilen aan ziet komen en structuur bewaakt,” aldus De Ruijter.

Kennisdeling en regie als versneller

Naast techniek gaat het vooral om eigenaarschap en samenwerking. “We moeten minder brandjes blussen en meer voorsorteren,” zei De Ruijter. Transparantie en kennisdeling zijn daarbij essentieel. Hilwig voegde toe: “De techniek is er. Het gaat erom dat je je verdiept, kennis deelt en data je eigen maakt. Alleen zo kun je vooruit.”

AI en cybersecurity

De hype rond AI werd ook besproken. “Iedereen noemt AI, maar bijna niemand vertelt wat erachter gebeurt. AI kan waardevol zijn als je data compleet en onafhankelijk is. Als je conclusies trekt uit een beperkt deel, zet je het hele proces op het verkeerde been,” aldus De Ruijter.

Ook cybersecurity is een randvoorwaarde: “GBS-data is niet privacygevoelig. Maar combineer je die met roombooking of accounts, dan ontstaat een risico. Je moet hier dus altijd een gedegen plan voor hebben of data gescheiden houden.”

5 key take-aways

1. De data zit al in het gebouw, benut dit! Van energiemeters tot gebouwbeheersystemen: de informatie is er al. Het verschil maak je door die data te ontsluiten en te benutten.
2. De technologie is zover, maar begin met een fundament. Zonder één onafhankelijke datalaag en standaardisatie blijft het bij losse dashboards en hippe gadgets.
3. Maak het een boardroom-thema. Datastrategie gaat niet alleen over techniek, maar over waarde, compliance en financierbaarheid. Het hoort op de agenda van de bestuurders. 
4. Smart buildings zijn geen quick fix. Het is een reis van analyseren, standaardiseren en stap voor stap verbeteren.
5. De reis vraagt samenwerking. De Rabobank-case in Utrecht laat zien dat kennisdeling en transparantie de transitie schaalbaar en voorspelbaar maken. Alleen samen kom je van baksteen naar brein.

De stap naar morgen

De energietransitie vraagt om meer dan losse maatregelen. Het is tijd om gebouwen te zien als strategisch kapitaal. De data is er, de technologie ook; nu is het aan organisaties om regie te nemen, kennis te delen en een fundament te leggen.