Veel bedrijven weten niet wat ze verbruiken – en dat kost ze geld

Opinie door Bart Boom, Directeur Energietransitie Equans

Veel bedrijven denken dat ze grip hebben op hun energiehuishouding, maar de realiteit is anders. 90% van de bedrijven heeft zijn energiestromen niet goed in kaart. Ze weten niet precies hoeveel ze verbruiken, hoe hun pand of fabriek is bemeterd, of ze meerdere aansluitingen hebben en waar energie weglekt. Ondertussen stijgen de energiekosten, en laat het elektriciteitsnet steeds minder ruimte voor nieuwe aansluitingen. Wie nu geen actie onderneemt, verliest straks zijn concurrentiepositie.

Business continuïteit onder druk

Onzekerheid op de energiemarkt raakt vrijwel ieder bedrijf. Energie is niet langer vanzelfsprekend beschikbaar, en dus een strategische factor voor de bedrijfsvoering. Het waarmaken van ambities -zowel op de korte als langere termijn - hangt direct samen met energiezekerheid. Wanneer de stabiliteit en voorspelbaarheid van de energievoorziening kleiner wordt, ontstaan risico’s voor de continuïteit van de bedrijfsvoering. Bedrijven die nu geen strategische keuzes maken, lopen het risico niet alleen achterop te raken, maar ook structureel duurder uit te zijn. Slimme energiebesparingen en elektrificatie dragen bij aan duurzaamheid én zijn essentieel om operationele kosten te verlagen en concurrentievoordeel te behouden. Tegelijkertijd zet onzekerheid over energiekosten de financiële planning onder druk. Daarnaast is uitbreidingsruimte op het stroomnet cruciaal voor bedrijven die willen groeien.

De grootste valkuil: een onuitvoerbaar advies

Om toekomstbestendig te blijven, moeten bedrijven energie niet langer zien als een operationele kostenpost, maar als een strategische asset. Dat vraagt om gedegen inzicht, realistische scenario’s en oplossingen die niet alleen technisch haalbaar, maar ook economisch rendabel zijn. Onvoldoende eigen expertise of ontoereikende middelen weerhouden bedrijven er regelmatig van te verduurzamen. Goed advies kan technische en financiële scenario’s inzichtelijk maken. Door middel van data-analyse, slimme digitale oplossingen en technische innovatie kan een bedrijf grip krijgen op zijn energiebeheer. Wat bedrijven nodig hebben, is een partner die niet alleen adviseert, maar ook realiseert. Een partij die naast strategisch inzicht op basis van analyse en advies ook de technische expertise heeft om te ontwerpen, slim kan implementeren, innoveren en systemen onderhouden. Investeren in elektrificatie, slimme energiesturing of duurzame installaties vraagt misschien een hoger startbudget en lijkt daardoor soms onrendabel, maar kan op termijn de dagelijkse operationele kosten flink verlagen. Bedrijven die achterblijven lopen aanzienlijke financiële risico’s door onder andere CO2 beprijzing, de afbouw van fossiele subsidies, de invoer van zero-emissie zones, imagoschade of verslechterde financieringsposities.  

Een veelgemaakte fout is dat bedrijven advies inwinnen dat op papier goed klinkt, maar in de praktijk niet uitvoerbaar blijkt. Dat kost niet alleen geld, maar ook tijd. Een adviseur zonder realisatiekennis kan een bedrijf met verkeerde aannames de verkeerde kant opsturen. Maar als het voorgestelde plan niet blijkt te werken, wie is dan verantwoordelijk voor de oplossing? Dit zijn vraagstukken die op directieniveau gewogen moeten worden.

Elektriciteitsnet vol: bedrijven moeten vooruitdenken

Het elektriciteitsnet zit in 95% van Nederland tegen zijn limiet aan en wachttijden voor een nieuwe netaansluiting kunnen jaren duren. Bedrijven die zich nu slecht voorbereiden, dreigen straks vast te lopen. Alleen voldoen aan wet- en regelgeving is onvoldoende. Bedrijven moeten volledig inzicht krijgen in hun energiecapaciteit. Die van nu, en in de toekomst. Alleen beschikken veel bedrijven over onvoldoende kennis en/of middelen om verduurzaming goed handen en voeten te geven, terwijl er technische oplossingen beschikbaar zijn. Ook wordt netcongestie nog te vaak gezien als reden om niet te investeren in koolstofarme technologie.

Verder kijken dan eigen aansluiting

Toch kijken bedrijven vaak alleen naar hun eigen aansluiting en concluderen snel dat daar geen ruimte over is, terwijl er nog veel mogelijkheden liggen. Ook zijn er vaak onbenutte samenwerkingskansen, ondanks dat die iets lastiger te realiseren zijn. Hoe zit het met de aansluitingen van buren? Is er een mogelijkheid om energie te delen of beter te verdelen? Netcongestie hoeft geen blokkade te zijn, zolang er strategisch wordt nagedacht over energiegebruik.

Wat een CEO vandaag zou moeten doen

Voor bestuurders en directies is energie niet langer een technisch detail, maar een strategische pijler voor de continuïteit en groei van de organisatie. Hoe garandeer je de energiezekerheid zodat de bedrijfsvoering niet in gevaar komt? Dat is de belangrijkste vraag die gesteld moet worden. Zonder zekerheid over de energievoorziening kan een bedrijf simpelweg niet opereren, en geen realistische toekomstplannen maken. Daarnaast is het cruciaal om na te denken over de langetermijnbeslissingen die nodig zijn om operationele kosten te verlagen en de concurrentiepositie te behouden. Hierbij moet ook worden gekeken naar de bestaande energie-infrastructuur en hoe deze optimaal benut kan worden, zodat bedrijven minder afhankelijk worden van nieuwe netaansluitingen.

Het is daarom uiterst belangrijk dat elke CEO inzichtelijk heeft welke routes beschikbaar zijn en welke stappen gezet kunnen worden. Sluit de huidige energievoorziening voldoende aan op toekomstige groeiambities, en voldoet het bedrijf aan de steeds veranderende wet- en regelgeving? Compliance moet niet gezien worden als een last, maar als een kans om energie strategisch in te zetten en te profiteren van nieuwe mogelijkheden. Zo kan er besloten worden welke investeringen in elektrificatie en energie-efficiëntie nodig zijn om structurele kostenbesparingen te realiseren waarbij het essentieel is om te focussen op haalbare, uitvoerbare oplossingen die direct bijdragen aan efficiëntie, kostenbesparing en verduurzaming. Besluiten die vandaag in de boardroom worden genomen over energiegebruik, bepalen morgen de veerkracht en winstgevendheid van het bedrijf.