Een groene stad en gezonde winst door elektrificatie van steden

Elektra is de meest efficiënte vorm van energie. Elektra minimaliseert de CO2-uitstoot, verhoogt de energie-efficiëntie en maakt onze energievoorziening stabieler. Ten minste, als we het elektrificatieproces slim aanpakken. Want met een gezonde, groene stad voor ogen moet er in steden nog veel gebeuren om altijd én overal voldoende elektriciteit beschikbaar te stellen. Waarom elektrificatie en wat is ervoor nodig? Dat lees je in dit artikel.

De energietransitie is niet nieuw

Elektriciteit is dé energiedrager van de toekomst, en de energietransitie is in volle gang. Door de jaren heen wisselden we al eerder van favoriete energiedragers: van biomassa (hout) naar kolen en van aardgas naar elektra. Een energietransitie is dus geen nieuw fenomeen. Wat wel nieuw is, is de complexiteit en de deadline van deze transitie.

Primaire energiebron in 2050: elektriciteit

Volgens het klimaatakkoord moet de uitstoot van broeikasgassen 95% lager zijn in 2050 om de impact van klimaatverandering nog enigszins te verkleinen. Kort samengevat houdt dit in dat elektriciteit binnen 25 jaar de primaire energiebron is voor overheden, bedrijven en huishoudens. En daar wordt hard aan gewerkt: elektrische auto’s zijn niet meer weg te denken en ruim 32% van alle woningen is voorzien van zonnepanelen. 

Ondergrondse infrastructuur als bottleneck

Bovengronds zijn de middelen om te elektrificeren goed beschikbaar en te implementeren, maar ondergronds is het elektriciteitsnetwerk nog niet uitgerust voor de vraag en het aanbod van deze hoeveelheid energie. “Ons gasnetwerk kan bijna tien keer zoveel energie transporteren als het elektriciteitsnetwerk." Voor een stabiel elektriciteitsnetwerk moeten er drie à vier keer zoveel kabels de grond in,” vertelt Equans-expert Wouter Ellis. En dat is in een stedelijke omgeving een enorme opgave. 

Wat levert elektrificatie op voor de stedelijke omgeving?

Verbeterde luchtkwaliteit

De World Health Organization heeft vastgesteld hoe schoon de lucht zou moeten zijn om gezondheidseffecten zoveel mogelijk te voorkomen. De kwaliteit van de Nederlandse lucht voldoet hier nog niet aan, in steden al helemaal niet. Ongeveer 4% van alle gezondheidsproblemen in Nederland zijn gerelateerd aan milieufactoren. Elektrische voertuigen en systemen stoten geen schadelijke stoffen uit zoals traditionele verbrandingsmotoren. Deze verminderde uitstoot is beter voor de gezondheid en een prettige leefomgeving. 

Verantwoord gebruik van energiebronnen

De arbeidsfactor van elektrische apparaten is zeer gunstig. Als je kijkt naar de energie-efficiëntie van een warmtepomp en een gemiddelde CV-ketel, dan werkt een warmtepomp minimaal 3x zo efficiënt als een CV-ketel. Dit betekent minder energieverbruik en daarmee een verantwoord gebruik van beschikbare bronnen.

Kleinere impact van klimaatverandering 

Steden ervaren de grootste impact van klimaatverandering, denk aan hittestress, wateroverlast en droogte. Voor een prettige leefomgeving in de stand moeten de gevolgen van klimaatverandering zo veel mogelijk worden beperkt. Elektrificatie van steden minimaliseert de CO2-uitstoot en creëert daardoor maximale impact voor een leefbare stedelijke omgeving. 

Verminderde geluidsoverlast

Bulderende motoren en sissende gaskookplaten zijn voorgoed voorbij door elektrificatie. Elektrische apparaten en voertuigen produceren aanzienlijk minder geluid. Minder geluidsoverlast zorgt voor minder stress en een betere nachtrust voor stedelingen. Een stillere stad draagt zo bij aan een gezonder en gelukkiger leven voor iedereen.

Veerkrachtige energie-infrastructuur

Slimme energienetwerken en opslagtechnologieën zorgen voor een stabiele energievoorziening. Dit maakt steden minder kwetsbaar voor verstoringen en helpt om energiepieken en -dalen beter te beheren. Een robuuste energie-infrastructuur beschermt steden tegen stroomuitval en andere energieproblemen, waardoor het dagelijks leven ongestoord door kan gaan.

Complexiteit van stedelijke elektrificatie

Voordelen genoeg, en toch is elektrificatie een traag proces. In stedelijke gebieden is energiemanagement complex door de vele verschillende belangen. Toch is juist dit energiemanagement de oplossing voor efficiënter en duurzamer energieverbruik. Om te voorkomen dat gebruikers tegen problemen aanlopen zoals netcongestie, moet iedereen slimmer omgaan met het verbruik. “Dit betekent dat we niet ineens vier keer zoveel kabels in de grond moeten leggen, want dat is enorm tijdrovend en kostbaar. Wat we wel moeten doen is slimme oplossingen toepassen waarmee we de periode tot uitbreiding van het elektriciteitsnetwerk kunnen overbruggen,” stelt Wouter.

Nieuwe manier van denken

Een belangrijke discussie hierbij gaat over zonnepanelen en de salderingsregeling. Het huidige systeem is niet ontworpen om grote hoeveelheden teruggeleverde zonne-energie overdag te verwerken. Daarom kun je zelf zorgen voor een betere spreiding van het energieverbruik. In plaats van ’s nachts je wasmachine aan te zetten, zou deze juist overdag moeten draaien wanneer er volop zonne-energie beschikbaar is. En elektrische auto’s kunnen bijvoorbeeld beter ’s nachts worden opgeladen om piekbelastingen te vermijden.

Deze verschuiving vraagt om een nieuwe manier van denken op alle niveaus. 

Wat kun jij doen?

Netbeheerders werken aan het verzwaren van het energienet en energieleveranciers zullen de batterijcapaciteit moeten vergroten. Ook als bedrijfseigenaar kun jij een rol spelen in het elektrificatieproces van steden. Je kunt beginnen met de volgende stappen: 

1. Energiemanagement: krijg inzicht in waar je nu staat. Analyseer je energieverbruik op detailniveau, zodat je precies weet waar, wanneer en hoe energie wordt verbruikt. 
2. Digitaliseren. Bereid je voor op predictive maintenance, waarmee je meer informatie kunt ophalen dan alleen energieverbruik. Denk aan het toepassen van systemen als smart buildings. 
3. Masterplan: stel een plan op met een stip op de horizon en bepaal globaal de route hier naartoe. 

Zorgvuldige uitvoering van deze stappen levert je naast een prettige woon- en werkomgeving ook nog eens voordelen op voor je bedrijfsvoering en -resultaat.