Flexibiliteit in de energiesector moet van twee kanten komen

Opinie door Wieger Droogh, CEO Equans

Netcongestie zorgt al ruim vijf jaar voor problemen op het elektriciteitsnet. Uitbreiding van het net en flexibiliteit bij bedrijven moeten die problemen het hoofd bieden. Maar die flexibiliteit moet wel beloond worden, stelt Wieger Droogh, CEO van Equans. 

Minister Hermans wil extra vaart zetten achter de uitbreiding van het elektriciteitsnet. Dat is goed nieuws, maar lost de netcongestieproblematiek niet direct op, want die uitbreiding kost veel tijd. Netcongestie en de energietransitie vragen om een slimmer en flexibeler gebruik van het elektriciteitsnet. Willen we draagvlak en echte versnelling bereiken, dan moeten zowel netbeheerders, overheden als grootverbruikers samenwerken. Dat betekent niet alleen eisen stellen, maar ook kansen creëren en wederkerigheid organiseren.

Maatregelen ACM vragen om wederkerigheid

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) publiceerde in april 2024 10 maatregelen tegen netcongestie. Noodzakelijke maatregelen, maar de ACM mag niet vergeten dat flexibiliteit van twee kanten moet komen. Zo kunnen grootverbruikers van elektriciteit sinds kort gebruikmaken van twee flexibele contractvormen die óf voor een bepaalde tijd (minimaal 85% van het jaar) capaciteit geven óf voor bepaalde uren dagelijks ruimte bieden. Dit zijn goede maatregelen die beter netgebruik stimuleren. Sterker nog, het verminderen van energiegebruik en het verplaatsen ervan naar daluren is iets waar Equans haar klanten actief over adviseert. Toch mis ik de wederkerigheid: wat te doen met de bedrijven die flexibiliteit kunnen bieden, maar daar geen stimulans voor ervaren? 

Compenseer flexibiliteit anders

Ik zou het logisch vinden dat grootverbruikers die tijdens piekmomenten géén stroom afnemen, op andere momenten worden gecompenseerd. Door bijvoorbeeld op rustige momenten méér stroom af te nemen dan hun aansluitcapaciteit normaal toelaat. Daarmee kunnen ze batterijen opladen of de productie verplaatsen en wordt flexibiliteit echt aantrekkelijk. Dit kan nu alleen maar via losstaande contracten met de netbeheerder. Hierdoor kunnen bedrijven die willen bijdragen toch op een wachtlijst belanden waarop wellicht een partij staat die niets inlevert en alleen maar vraagt, maar toevallig eerder was. Een gemiste kans.

52 weken? Overleven of failliet gaan

ACM stelt dat netbeheerders tot 52 weken de tijd krijgen om een nieuwe aansluiting te realiseren. Maar een jaar wachten kan het verschil maken tussen overleven of failliet gaan. Bedrijven die willen uitbreiden, verduurzamen of simpelweg opereren, hebben snelheid nodig. Alternatieve oplossingen, zoals het koppelen van duurzame bronnen (zon en wind) en batterijen, kunnen dan uitkomst bieden. Ik vind daarom dat netbeheerders actiever de samenwerking moeten zoeken met partijen die zulke oplossingen kunnen bedenken en leveren. 

Slim energiemanagement in de praktijk

Een bedrijf dat dankzij integrale decentrale oplossingen zijn energievraag slimmer stuurt én bijdraagt aan netstabiliteit is bijvoorbeeld Segro. Het bedrijf had een capaciteitstekort om de gewenste logistieke uitbreiding op te leveren aan DHL. Door de inzet van batterijen, bio-generatoren en zonne-energie in combinatie met energiemanagement is dat toch gelukt. 

Bij de fabriek van Yakult in Almere hebben enkele installaties het einde van hun levensduur bereikt. Dankzij een analyse van de warmte- en koudevraag en ons advies, kan Yakult versneld CO₂-reductie realiseren via een toekomstbestendige, moderne gasloze energievoorziening — passend bij de duurzaamheidsdoelstellingen van Yakult én de hoge standaarden voor productie en voedselveiligheid. Bovendien biedt deze totaaloplossing extra netcapaciteit, essentieel voor elektrificatie in een regio met veel netcongestie.”