Wat houdt een schouw precies is?

“Een gebouwschouw is een inspectie van een gebouw om bepaalde zaken te controleren. De schouwen die wij als Equans uitvoeren hebben een sterke focus op energiestromen en verduurzaming. Je zou de schouwen dus ook een duurzaamheidsschouw of energieschouw kunnen noemen.”

Hoe gaat een schouw eraan toe?

“Vaak begint het met een gesprek en allerlei vragen stellen om de situatie goed in kaart te brengen. Zijn er al ambities op het gebied van energie besparen of te bewegen richting energieneutraal? Zo ja, welke? Wat is er al gedaan aan maatregelen om energie te besparen? Waar is het bedrijf op dit moment mee bezig? Een andere belangrijke vraag is hoe de werknemers het gebouw beleven? En natuurlijk ook aan het bedrijf zelf vragen waar ze denken dat er kansen liggen?

Dan komt het leukste gedeelte en gaan we een rondje lopen. Mijn doel is dan om elke deur open te trekken en elke ruimte in te lopen die ik tegenkom. Ik let dan op alles wat ook maar iets van energie verbruikt. Wat voor apparaten staan er in de ruimte? Staan die apparaten aan of keurig uit? Zijn er sensoren en zo ja, waarvoor? Ik kijk goed rond of ik toe- en afvoer kanalen voor energievormen zie. Zit er een thermostaat in de ruimte waar je iets in kan regelen? Ik let op alles dat ook maar iets van energie verbruikt en denk ik altijd: kan dat zuiniger?”

Wat zijn opvallende bevindingen die je hebt gezien?

“Een klassieker is het open raam als het binnen wat warm is. Men is geneigd om dan het raam open te doen zodat er wat frisse lucht binnen kan komen. Wat ze echter niet snappen is dat op het moment dat het raam open gaat en er frisse koude lucht binnen komt, het systeem juist harder gaat verwarmen. En dus wordt het er niet kouder op daar binnen. Sinds de instellingen van gebouwen kouder zijn afgesteld zien we ook vaker straalkacheltjes. Niet alleen zijn deze bijzonder inefficiënt; ook als het gebouw aan het koelen is, is zelf een kacheltje aanzetten gewoon zonde. Dat betekent dat de beleving van een ruimte heel belangrijk is. Ik let daar ook op als ik rondloop. Je voelt wanneer de temperatuur ineens 1 graad verschilt. En als laatste kan je ook merken dat sommige ruimtes slecht geventileerd zijn.”

Waaraan merk je dat een ruimte slecht geventileerd is?

“Bijna niemand die vaak in hetzelfde pand komt merkt dit. Je went aan de situatie. Je kunt het vergelijken met geurenblind zijn in je eigen huis. Ik heb dan als voordeel dat ik daar nog niet blind voor ben. Maar voor mij zijn verschillen af en toe ook moeilijk waar te nemen. Droge lucht merk je echt aan je ademhaling en aan je ogen, terwijl vochtige lucht muf ruikt. Anderzijds kan je een hoge CO₂-concentratie in de lucht eigenlijk niet goed waarnemen. Werken in dit soort omgevingen maakt je moe en minder scherp. Het is niet voor niets dat wij adviseren te sturen en ventileren op basis van sensoren.”

En wat zijn andere situaties die je vaak tegenkomt?

“Er zijn nog talloze. Je kunt denken aan roltrappen die maar door draaien. Of draaideuren die door gaan. Een andere veel voorkomende zijn lichtspotjes die aan staan in ruimtes waar ontzettend veel licht naar binnenkomt. Men dient beter naar de ruimtes te kijken en gebruik te maken van het natuurlijke licht. Ook zien we wel eens dat er keihard gekoeld wordt terwijl het gebouw enorm veel zonlicht naar binnen laat komen. Je kunt beter de warmte van de zon buiten houden. Veel zaken vragen om gedragsverandering en dat is vaak lastig. Sommige dingen hebben niets met gedrag te maken. Denk bijvoorbeeld aan warmwaterleidingen die tientallen meters door kasten afleggen. Dat is gewoon zonde, de leiding moet water transporteren, niet warmte afgeven aan een kast die niet verwarmd hoeft te worden!”

Hoe gaan jullie na een schouw verder?

“Daarna vragen we data over allerlei aspecten op. We kijken naar hoe de gebouwen worden verwarmd, gekoeld, maar ook naar het ventileren buiten kantoortijd en tijdens feestdagen. Vaak merken we dat er een enorm gebrek aan inzicht is. Er is vaak alleen op hoofdmeter niveau data. Dat is eigenlijk gewoon zonde. Daardoor bestaat er dan ook geen enkele mogelijkheid om een gebouw in te delen in zones. Hierbij kan je dus denken aan gebouwen van duizenden m², met enkel één aan-uitknop. Dit kan veel beter, alles is vaak makkelijk op te lossen door inzicht te verkrijgen in het energieverbruik en een plan voor de toekomst te maken. Waar moet ons pand zijn in 2050? En hoe krijgen we het werkelijke energieverbruik daar?”

Hoe zit dat met ICT-ruimtes met servers waar het zo ontzettend heet is?

“Vaak is het juist andersom! Als servers op 100% draaien, wekken ze veel warmte op. De koeling van deze ruimtes wordt daar op ontworpen. Wanneer dan bijvoorbeeld maar 50% servercapaciteit gebruikt wordt, gaat de koeling vaak niet mee naar 50%. Dan krijg je steenkoude serverruimtes. De oplossing is om de koeling met een thermostaat te laten werken. Deze thermostaat kan op 25 graden worden ingesteld, een prima temperatuur voor de apparatuur.”

Wat zou je partijen willen meegeven aan makkelijke maatregelen waar ze gelijk mee aan de slag kunnen?

“De eerste stap, en die is wellicht nog wel belangrijker dan direct energie besparen, is het verkrijgen van inzicht in je energieverbruik door middel van energiemonitoring. Het liefst op 15/60 minuten niveau met voldoende tussenmeters. Met deze data kun je inzicht verkrijgen waar en wanneer energieverbruik plaatsvindt. Dan pas kun je gaan optimaliseren en energie besparen. Deze informatie kan je ook uitlezen voor bewustwording en laten zien op een tv-scherm bij de entree. Dat kan leiden tot beter gedrag bij werknemers; iets wat ontzettend moeilijk is om te beïnvloeden.

De tweede stap is om een ambitie te bepalen richting 2050. De stip op de horizon is alles bepalend voor de maatregelen die je gaat nemen om je doel te behalen. Soms kom je dan tot de conclusie dat een maatregel die in eerste instantie een goed idee lijkt, misschien wel je ambities in gevaar brengt. Met de verzamelde informatie en een duidelijke stip op de horizon kan je bepalen welke stappen je moet nemen om je ambities waar te maken.”