Wieger Droogh (CEO Equans) over de enorme uitdaging van netcongestie: 'Dit vak moet sexier worden'

De overgang naar een schonere en duurzamere wereld kent vele obstakels. Eén daarvan is een overvol en ontoereikend elektriciteitsnet. Onze infrastructuur kan de snel toenemende elektrificatie simpelweg niet meer aan. Wieger Droogh staat sinds kort aan het roer bij technisch dienstverlener Equans, die onder andere oplossingen biedt voor bedrijven die kampen met aansluitingsproblemen. Hoe kijkt hij tegen netcongestie aan? Hoe moeten we verder in Nederland?

Toen Wieger Droogh nog bij afvalverwerker PreZero werkte, noemde hij zichzelf een vuilnisman. Geen populaire term op verjaardagsfeestjes, merkte hij. Bijna iedereen ging op zoek naar een andere gesprekspartner. Tot duurzaamheid in Nederland aan tractie begon te winnen. Toen bleef men ineens staan en vroeg dingen als: ‘ben je dan ook met circulaire economie bezig?’ Volgens Droogh, die pal staat voor de kracht van verhalen, is dat exemplarisch voor bedrijven die zich met duurzaamheid bezighouden. Die houden hun kaarten teveel tegen de borst. “We doen zulke mooie projecten, maar we vertellen het niemand.”

Energietransitie gaat sneller

In zijn huidige functie als CEO bij Equans Nederland valt hem dezelfde tekortkoming op. “Ik ben deze rol gaan vervullen omdat ik hiermee een nóg grotere rol kan spelen bij het verduurzamen van onze samenleving. De energietransitie gaat namelijk veel sneller dan de circulaire economie en de grondstoffentransitie. Maar we hebben die verandering wel echt te internaliseren als bedrijf en als sector, en we moeten er transparanter over zijn naar buiten. Oók over de dingen die niet goed gaan. Dan ben je bijna een mens!”

Netcongestie

Een van de problemen waar Droogh oplossingen voor wil bieden, is het probleem van netcongestie. Ofwel: alle knelpunten die ontstaan door een overvol elektriciteitsnet. “Bedrijven die zich willen aansluiten op het net, kunnen dat nu simpelweg niet. Ze kunnen geen aansluiting krijgen. En mensen die zelf duurzame stroom opwekken en die stroom terug willen leveren aan het net, kunnen dat niet doen omdat het net vol zit. Dat zijn signalen dat er iets mis gaat.”

Het Internationaal Energieagentschap (IEA) berekende onlangs dat er voor 80 miljoen kilometer aan elektriciteitsnet vervangen en bijgebouwd moet worden. Dat is noodzakelijk om het net toekomstbestendig te maken; klaar voor een wereld die in rap tempo elektrificeert. Volgens Droogh zijn de getallen lastig te omvatten, maar is de klus wel heel erg nodig. Het elektrificeren van onze samenleving draagt immers op de lange termijn bij aan CO2-reductie. Maar hij vindt iets anders belangrijker.

“We moeten ook gewoon minderen met z’n allen. We moeten ons realiseren dat we in een wereld leven waarin we teveel van alles gebruiken. Te veel energie, te veel grondstoffen, noem het maar op. We moeten minder energie gebruiken en op een slimmere manier omgaan met de energie die we wel gebruiken. En ja, soms hebben bedrijven dan te accepteren dat ze hun fabriek wat zachter moeten draaien. Dat is een harde boodschap, maar het ís gewoon niet anders.”

Het aanleggen van nieuwe elektriciteitsnetten duurt vijf tot zelfs vijftien jaar. Laadinfrastructuur is binnen twee jaar af. Dan loop je toch altijd achter de feiten aan?

“Ja, en ik denk dat de schoen zeker gaat knellen. Als je kijkt naar schonere bronnen van energie, dan is het nu al echt spannend. Het aanleggen van een nieuw zonnepark is lastig, omdat je er niet meer bij kunt op het net. Wij hebben daar wel slimme oplossingen voor. Bijvoorbeeld ons project Smart Grid Flevoland, waar we aansluitingen koppelen in een slim elektriciteitsnet. We combineren opgewekte energie uit windmolens en zonnepanelen en koppelen die aan een groot batterijcomplex. Het slimme net wordt gemeten en bestuurd via een zelf ontworpen energiemanagementsysteem. Als je de producenten apart zou aansluiten op het net, zouden ze geen aansluiting krijgen. Maar omdat we slim beheren en optimaliseren kunnen ze wel elektriciteit terug leveren aan het net. Die slimme oplossingen hebben we meer nodig.”

“Momenteel is het lastig als je afnemers van elektriciteit – bedrijven – aan wil sluiten aan een smart grid want dan word je officieel gezien als een energieleverancier. Op dit moment is dat nog ingewikkeld vanwege wetgeving. Wij kunnen dat prima realiseren, maar het wordt ons nu nog wel moeilijk gemaakt.”

Het IEA benadrukt dat we veel geschoold personeel nodig hebben om aan zulke technische oplossingen te werken. Ook personeel uit het buitenland. Een volgende regering legt arbeidsmigratie wellicht juist aan banden. Wat vind je daarvan?

“Dat is een heel grote uitdaging. Vroeger stond er voor ieder persoon die met pensioen ging meer dan één persoon klaar om te werken. Nu is dat niet meer zo. Er is absoluut een tekort aan technisch geschoold personeel. Daarom ben ik ook zo’n voorstander van het vertellen van verhalen. We moeten zorgen dat dit vak sexier wordt, want dat enthousiasmeert mensen. En ja, we moeten ook kijken naar mensen uit andere landen. Die kunnen we hier opleiden, ze kunnen hier dan ook werken, en daarna kunnen ze in andere landen verder aan de slag met de energietransitie. Ik ben niet tegen arbeidsmigratie, want we kunnen niet alleen maar vertrouwen op ons eigen personeel. En dat doen we nu overigens ook niet. Als Equans zoeken we voortdurend ook naar mensen buiten Nederland omdat we anders onze opdrachten niet gedaan krijgen.”

En hoe gaat dat?

“Het is best lastig. Alleen al omdat de landen om ons heen ook arbeidstekorten hebben. Daarom moeten we breder kijken. Dat kan onder meer door uit te dragen dat we een werkgever zijn die ertoe doet. De jongere generatie wil graag bij werkgevers werken die iets relevants doen, die een purpose hebben. En zo zit ik hier eigenlijk ook. We hebben dat als bedrijf en als sector beter uit te dragen.”

Naast personeel is er ook veel geld nodig om netcongestie aan te pakken. Kunnen we daarvoor altijd naar de overheid blijven kijken?

“Als je het hebt over het grootschalige elektriciteitsnetwerk, dan zal dat inderdaad vaak om publieke financiering gaan. Maar: altijd naar de overheid kijken is wel makkelijk. Dat ontslaat je van je verantwoordelijkheid. Als markt moeten wij ook een verantwoordelijkheid pakken. Smart Grid Flevoland is daar een mooi voorbeeld van. Dat project wordt gefinancierd met veelal privaat geld. Achter veel projecten om netcongestie tegen te gaan, zit een winstgevende businesscase. Dus het geld is er zeker. Maar de overheid moet daarvoor wel een systeem creëren die die private investeringen mogelijk maakt.”

Daarover gesproken: wat moet een nieuwe regering écht aanpakken op het vlak van netcongestie?

“Ik zal eerlijk zijn, die vraag vind ik na pas 6 maanden in deze functie lastig om te beantwoorden. Maar ik vind in ieder geval consistentie enorm belangrijk. Het beleid van de afgelopen jaren is warrig geweest. Daar kan geen ondernemer op varen. Je hebt een langetermijnvisie nodig. We hadden het bijvoorbeeld over het aanleggen van een smart grid tussen bedrijven. Het zou heel sterk zijn als de regering dat meer mogelijk maakt. Die moet een omgeving creëren waarin dat kan.”

Hoe kijk je naar de toekomst? Gaan we die Earth Overshoot Day weer richting december kunnen drukken?

“Ja, ik denk dat we het gaan halen. Maar daar moeten we radicale besluiten voor nemen. We hebben als maatschappij zoveel meer in onze mars. Maar verhalen vertellen is daarom heel erg belangrijk. We moeten ons verbruik minderen, anders gaat het niet gebeuren. We zijn het aan onszelf en aan onze kinderen verplicht. Maar we gaan het halen.”